Nhãn hiệu nổi tiếng và vấn đề bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng nước ngoài tại Việt Nam

Trong những năm gần đây, có rất nhiều nhãn hiệu nổi tiếng thế giới đã được đưa vào thị trường Việt Nam như LG, Apple, Coca-cola, Pepsi, Gucci, Adidas,… Đây là những cái tên quen thuộc đối với người tiêu dùng trong nước và giữ một vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Vậy nhãn hiệu nổi tiếng là gì? Những nhãn hiệu này được bảo hộ tại Việt Nam như thế nào?

Nhãn hiệu nổi tiếng là gì?

Theo pháp luật Việt Nam, nhãn hiệu nổi tiếng là nhãn hiệu đó được người tiêu dùng biết đến rộng rãi trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Bên cạnh vai trò chính là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ giữa các tổ chức, cá nhân với nhau thì nhãn hiệu nổi tiếng còn là biểu tượng cho hình ảnh, uy tín của doanh nghiệp, giúp tăng sức cạnh tranh trên thị trường và mang lại lợi thế kinh doanh cho doanh nghiệp.

Tiêu chí để đánh giá một nhãn hiệu nổi tiếng

Điều 75 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2019 quy định:

Các tiêu chí sau đây được xem xét khi đánh giá một nhãn hiệu là nổi tiếng:

1. Số lượng người tiêu dùng liên quan đã biết đến nhãn hiệu thông qua việc mua bán, sử dụng hàng hoá, dịch vụ mang nhãn hiệu hoặc thông qua quảng cáo;

2. Phạm vi lãnh thổ mà hàng hoá, dịch vụ mang nhãn hiệu đã được lưu hành;

3. Doanh số từ việc bán hàng hoá hoặc cung cấp dịch vụ mang nhãn hiệu hoặc số lượng hàng hoá đã được bán ra, lượng dịch vụ đã được cung cấp;

4. Thời gian sử dụng liên tục nhãn hiệu;

5. Uy tín rộng rãi của hàng hoá, dịch vụ mang nhãn hiệu;

6. Số lượng quốc gia bảo hộ nhãn hiệu;

7. Số lượng quốc gia công nhận nhãn hiệu là nổi tiếng;

8. Giá chuyển nhượng, giá chuyển giao quyền sử dụng, giá trị góp vốn đầu tư của nhãn hiệu.”

Vấn đề bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng nước ngoài tại Việt Nam

Nhãn hiệu nổi tiếng đã được nhiều nước trên thế giới công nhận nhằm mục đích ngăn ngừa việc sử dụng/đăng ký các nhãn hiệu tương tự hoặc các biến thể, bản sao của nó, thậm chí một số quốc gia còn áp dụng cho cả các sản phẩm, dịch vụ không tương tự (hay còn gọi là sản phẩm, dịch vụ khác loại) mà việc sử dụng, đăng ký này gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm mang nhãn hiệu nổi tiếng. Pháp luật mỗi quốc gia lại có những quy định khác nhau về tiêu chí công nhận một nhãn hiệu là nhãn hiệu nổi tiếng, nhưng đều có chung tiêu chí là nhãn hiệu được ghi nhận, bảo hộ bất kể nhãn hiệu đó có hoặc không được tiến hành các thủ tục đăng ký với cơ quan Sở hữu trí tuệ của quốc gia đó. Theo đó, chủ sở hữu của nhãn hiệu nổi tiếng có quyền lợi như chủ sở hữu của một nhãn hiệu đã được đăng ký thông thường. Để bảo vệ nhãn hiệu nổi tiếng của mình, chủ sở hữu có thể sử dụng các biện pháp bảo vệ nhằm chống lại hành vi xâm phạm của các chủ thể khác.

Theo khoản 20 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ: “Nhãn hiệu nổi tiếng là nhãn hiệu được người tiêu dùng Việt Nam biết đến rộng rãi trên toàn lãnh thổ Việt Nam”.

Do đó, có thể một nhãn hiệu rất nổi tiếng tiếng ở các nước trên thế giới nhưng người tiêu dùng Việt Nam không biết đến hoặc không được phổ biến thì có thể nhãn hiệu đó không được công nhận là nhãn hiệu nổi tiếng tại Việt Nam.

Với định nghĩa nhãn hiệu nổi tiếng là phải được người tiêu dùng biết đến rộng rãi trên toàn lãnh thổ Việt Nam, đây là một rào cản lớn cho chủ sở hữu khi chứng minh nhãn hiệu nổi tiếng tại Việt Nam. Bởi theo tiêu chí này, một số nhãn hiệu đã được coi là nổi tiếng tại nhiều quốc gia khác nhưng chưa hoặc mới bắt đầu đầu tư tại Việt Nam, chủ sở hữu khó mà có được các bằng chứng để chứng minh việc nhãn hiệu của mình nổi tiếng tại Việt Nam khi nộp yêu cầu ghi nhận nhãn hiệu nổi tiếng, chẳng hạn như bằng chứng về số lượng người tiêu dùng biết đến nhãn hiệu tại Việt Nam; phạm vi lãnh thổ mà sản phẩm/dịch vụ mang nhãn hiệu được lưu hành tại Việt Nam; doanh số từ việc bán hàng tại Việt Nam;…

Những quy định này của Hiệp định TRIPS cung cấp sự bảo hộ bổ sung cho nhãn hiệu nổi tiếng đã được quy định tại Điều 6bis Công ước Paris. Trước hết, Hiệp định TRIPS khẳng định rằng “Điều 6bis Công ước Paris (1967) phải được áp dụng, với những sửa đổi thích hợp, đối với các dịch vụ”. Để xác định một nhãn hiệu có nổi tiếng hay không, không chỉ phải xem xét danh tiếng của nhãn hiệu đó trong bộ phận công chúng có liên quan thông qua sử dụng nhãn hiệu mà còn thông qua hoạt động quảng cáo nhãn hiệu.

Theo quy định tại Điều §43 (15 U.S.C. §1125) Đạo Luật Nhãn hiệu hàng hóa Hoa Kỳ (hay còn gọi là “Đạo luật Lanham”), Nhãn hiệu được biết một cách rộng rãi bởi công chúng tiêu thụ chung của Hoa Kỳ như là một chỉ định về nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa, dịch vụ dưới tên chủ sở hữu nhãn hiệu. Cơ quan Sở hữu trí tuệ Hoa Kỳ áp dụng quy định tại Điều 6 Công ước Paris về nhãn hiệu nổi tiếng, cụ thể là Cơ quan Sở hữu trí tuệ Hoa Kỳ có bảo hộ Nhãn hiệu nổi tiếng đã đăng ký hoặc chưa đăng ký, có nguồn gốc trong nước hoặc nước ngoài.

Có thể thấy pháp luật Việt Nam quy định chưa thật sự rõ ràng. Nước ta đang mở cửa hội nhập quốc tế, do đó các quy định về bảo hộ Nhãn hiệu nổi tiếng của nước ngoài ở Việt Nam rất quan trọng trong việc tăng sức hút các doanh nghiệp nước ngoài có nhãn hiệu nổi tiếng trên thế giới gia nhập vào thị trường Việt Nam.

Nguồn: vietthink.vn